بررسی کامل کار و مشکلات دستگاه مانتورینگ علائم حیاتی
این دستگاه برای نمایش علائم حیاتی بیمار بهطور مستمر بهکار می رود. بیمارانی که در حالت نامتعادل (unstable) به بیمارستان مراجعه، بیماران بستری در بخشهای CCU و IC U، بیمارانی که تحت اعمال جراحی با ریسک بالا قرار میگیرند از جمله مواردی
دستگاه مانیتورینگ به همراه ملحقاتی که دارد میتواند موارد زیر را نمایش دهد:
فعالیت الکتریکی قلب (خصوصاً I و II و III را نایش میدهند)دمای بدندرصد اشباع اکسیژن در خون (SPO 2)تعداد ضربان قلبفشارخونفشار درون شریانی
بهطورکلی میتوان گفت که مانیتورینگ مجموعه ایست از سیستمهایی که برای کنترل علائم حیاتی بیمار در یک جا جمع شده است و لذا سیستم جدیدی برای شناسایی بهحساب نمیآید.
انواع سیستم های مانیتورینگ( از نظر نحوه اتصال):
۱- مانیتورینگ کنار تختی (BED SIDE)
۲- مانیتورینگ سانترال
۳- تله مانیتورینگ (tele monitoring)
انواع سیستم های مانیتورینگ (به لحاظ ماژول ها)
۱- مانیتورینگ اتاق عمل
۲- مانینورینگ C C U
۳- مانیتورینگ اورژانس
۴- مانیتورینگ فشارخون
۵- مانیتورینگ قند خون
۶- هولتر مونیتورینگ
۷- مانیتورینگ عملکرد تنفسی
۸- و ….
اجزا تشکیل دهنده دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی
۱- صفحهنمایش:
بسته به نوع سیستم باید قابلیت نمایش اطلاعات موردنیاز جهت نمایش را دارا باشد. با توجه به تعدد عملکردهای یک سیستم و برای آسانی کارکرد و نیز جلوگیری از حجیم شدن دستگاه، اکثر سازندگان سعی میکنند تا سیستمهایی با صفحهنمایش حساس به لمس را ارائه دهند.
۲- صفحهکلید یا سلکتورهای مناسب:
بهوسیله این مجموعه باید بتوان با سرعت و سهولت مناسبی تنظیمات گوناگون سیستم را انجام داد.
۳- ماژولهای مختلف:
با توجه به نوع و کاربرد دستگاه سیستم از ماژولهای گوناگونی بهره میبرد که موارد زیر تعدادی از این ماژولها میباشد:
ماژول ECG:
همانند یک سیستم ECG میباشد با این تفاوت که عموماً فقط 3 لید از 12 لید قلبی را نمایش میدهد.ماژول کنترل دما: بهطور پیوسته دمای بدن بیمار را نمایش میدهد.ماژول SPO2: قابلیت های آن دقیقاً مثل یک پالس اکسی متر میباشد.ماژول کنترل فشار: از یک فشارسنج اتوماتیک برای سنجش منظم فشارخون بیمار استفاده میکند. و … .
۴- سنسورها:
با توجه به اینکه سیستم ازچه ماژولهایی بهره میبرد، سنسورهای مختلفی برای انتقال اطلاعات حیاتی به دستگاه مورداستفاده قرار میگیرند. چند مورد که کاربرد بیشتری دارد در زیر معرفی میشوند:
سنسور دما:
اغلب از مقاومتهای متغیر با دما استفاده میشود کاف فشارسنج اتوماتیک پروب ثبت ECG پروب پالس اکسی متر سنسور قند خون
۵- باطری:
عموماً دو نوع باطری در یک سیستم مونیتورینگ پیشرفته پیدا میشود:
باطری پشتیبان:
این باطری جهت حفظ اطلاعات اساسی سیستم بهکار می رود و عموماً یک باطری ۳ ولت کوچک میباشد.
باطری اصلی دستگاه:
میتواند یکی از دو نوع زیر باشد:
باطری نیکل کادمیم NI – C D
باطری سرب و اسیدی S L A
۶- برد تغذیه:
این برد وظیفه تبدیل ولتاژ برق شهری را به ولتاژ موردنیاز دستگاه بر عهده دارد و بسته به نوع دستگاه از قسمتهای مختلفی تشکیل میشود که عمدهترین آن ها به شرح زیر میباشد:
سلکتور 110/220 V(فقط در بعضی از نمونهها)
فیوز محافظ (فقط در بعضی از نمونهها
مدارات ایزولاسیون
ترانس کاهنده یا اتو ترانس کاهنده
مدارات یکسو کننده
مدارات تثبیتکننده
فن (فقط در بعضی از نمونهها)
ورودی برق D C(فقط در بعضی از نمونهها)
مانیتورینگ و کابل ECG:
کابل ECG ولیدهای متصل به آن بهوسیلهی اتصالدهنده قفلی که جهت اتصال محکم کابل ECG به نمایشگر انتخاب شده است، به نمایشگر وصل میگردد.
۱-کابل ECG را به اتصالدهنده مربوطه در کنار دستگاه متصل نمایید.
۲-CHEST LEAD ها را در محل مناسب روی سینهی بیمار قرار دهید.
۳-الکترودها را به CHEST LEAD ها متصل نمایید.
۴-با استفاده از کلیدهای مناسب، لید موردنظر خود را انتخاب نمایید که بهترین دامنه را در صفحهنمایش مشاهده کنید.
۵-فیلتر ECG را در حالتی قرار دهید که موردنظرتان است. توجه داشته باشید که اگر در محیطی بهشدت نویزی از دستگاه استفاده مینمایید از فیلتر نمایشگر استفاده کنید.
۶-با استفاده از منوی SETUP، بزرگسال یا نوزاد بودن بیمار را مشخص کنید.
دستگاه قادر به تشخیص و حذف پالس PACE MAKER میباشد. در صورت فعال بودن PACED ECG، سیگنال ناشی از PACE M AKER تشخیص دادهشده و آنها در شمارش نبض دخالت داده نمیشوند. سیگنال های PACE تشخیص دادهشده توسط خط های عمودی به ارتفاع یک سانتیمتر روی سیگنال E C G قابل رویت خواهند بود.
پنجرهی عددی:
در پنجرهی عددی که جهت HR در نظر گرفته شده است، اطلاعات زیر وجود دارد:
۱-عدد HR:
۲- شمارهی LEAD
۳-عدد SIZE
۴-محدودههای بالا و پائین آالارم و ALAR M ON/OFF
۵- نوع FILTER
۶- نشانگر ضربان
فیلتر ECG:
فیلترهای دستگاه، طبق جدول زیر قابل تنظیم است:
تنظیم فیلتر ECG را میتوان از طریق منوی SETUP انجام داد.
میانگینگیری HR:
همواره فاصله زمانی بین هر QRS تا QRS قبلی وارد جدول میانگیری شده و H R از میانگین 4، 8 و یا 16 ثانیه گذشته QRS ها محاسبه میگردد. تنظیم زمان میانگیری در منوی SETUP، با عنوان HR Average امکانپذیر است.
وضعیت پاسخ Spo2:
این امکان وجود دارد که اندازهگیری و نمایش Spo2 در سه حالت زیر در منوی Setup تنظیم گردد.
NORMAL :
برای اکثر اوقات این وضعیت توصیه میشود.
FAST :
در حالتی که بیمار بیهوش است میتواند مورداستفاده قرار گیرد. در این وضعیت نمایش SPO2 به حرکت بیمار حساس خواهد بود، ولی در عوض تغییرات SPO 2 سریعتر قابلمشاهده میباشد.
SLOW:
حساسیت نمایش SPO 2 به حرکت بیمار در حداقل مقدار خود قرار دارد. در این وضعیت باید توجه داشت که ممکن است تغییرات SPO 2 بیمار بهکندی نمایش داده شود.
مانیتورینگ NIBP:
دستگاه S 630 با استفاده از تکنیک نوسان سنجی فشار غیرتهاجمی، فشارخون را اندازهگیری میکند. پمپ داخل دستگاه کاف را تا فشار تقریبی m m H g180 یا تا زمانی که بهطور مؤثری جریان خون مسدود شود باد میکند. سپس تحت کنترل نمایشگر فشار داخل cuff بهتدریج کاهش پیدا میکند، در این هنگام یک سنسور فشار، فشار هوا را تشخیص و یک سیگنال به مدار NIBP ارسال میکند. همینطور که بهتدریج فشار cuff کاهش داده میشود، خون در شریانی که قبلاً مسدود شده بود جریان پیدا میکند و مقدار اندازهگیری شدهی فشار توسط سنسور تغییر میکند.
مانیتورینگ دمای بدن:
اندازهگیری دمای بدن بیمار با تحلیل سیگنالی که از پروب مربوطه دریافت میگردد انجام میشود. این سیگنال ناشی از تغییرات مقدار مقاومت قطعهای است که مقاومت آن بسته به دما میباشد. این قطعات ترمیستور نامیده میشوند. سیگنال ارسالشده از پروب توسط مدار داخلی دستگاه دریافت و پس از تحلیل و پردازش جهت اندازهگیری و درج مقدار دمای بیمار مورداستفاده قرار میگیرد. مانیتورینگ RESPIRATION تنفس بیمار بهوسیلهی دو الکترود از سه الکترودهای کابل E C G قابلتشخیص میباشد. یک سیگنال تحریک خیلی کوچک در اثر تغییرات امپدانس بافت های قفسهی سینه به دلیل تنفس الکترودها اعمال میشود که جهت نمایش سیگنال و اندازهگیری تعداد تنفس در دقیقه مورداستفاده قرار میگیرد. اطلاعات تنفسی بهصورت یک شکل موج در قسمت گرافیکی ترسیم میگردد. تعداد تنفس در یک دقیقه در پنجرهی عددی نمایش دادهشده و ذخیره میگردد.
سیستمهای مونیتورینگ سانترال:
این سیستمها برای کنترل علائم حیاتی بیمارانی که بر روی تختهای مختلف یک بخش قرار دارند از داخل ایستگاه پرستاری بهکار می روند. حداقل اجزاء تشکیلدهنده یک سیستم سانترال به شرح زیر میباشد:
۱- حداقل ۴ سیستم نمایشگر علائم حیاتی: توضیح اینکه حتی با یک دستگاه نمایشگر نیز میتوان سیستم سانترال داشت لیکن به لحاظ اقتصادی توجیهپذیر نیست.
۲- یک دستگاه بهعنوان سرور سانترال: به این منظور عموماً از یک سامانۀ رایانه بهعنوان سرور دستگاه سانترال استفاده میشود. سرور سیستم سانترال باید بتواند امکانات زیر را مهیا کند:
زیرساخت ارتباطی لازم جهت ارتباط سیستمهای نمایشگر علائم حیاتی که میتواند بهصورت بیسیم، تحت شبکه و یا دیگر پروتکل های ارتباطی موجود باشد.
امکان ذخیرهسازی علائم حیاتی حداقل تا ۲۴ ساعت برای هر مریض را دارا باشدامکان رکوردگیری از اطلاعات ذخیرهشده را در بازههای زمانی موردنیاز داشته باشد.امکان ایجاد آژیرهای دیداری و شنیداری مناسب به هنگام افتوخیز علائم حیاتی تکتک بیماران را داشته باشد.امکان آرشیو جهت بیماران بهصورت نامحدود وجود داشته باشد.
۳- کانالهای ارتباطی مناسب: کانالهای ارتباطی مورداستفاده بسته به نوع سرور مورداستفاده تفاوت میکند و میتواند امواج رادیویی، کابلهای مخابراتی و فیبرهای نوری و… باشد. آنچه مهم است اینکه کانال ارتباطی انتخابشده با توجه به مشخصات محیطی بخش انتخابشده و بتواند ارتباط سالم و امن بدون نویز سیستمهای نمایشگر علائم حیاتی را با سرور سانترال مهیا سازد.
طرز_کار_با_مانیتور_علایم_حیاتی
مشخصات ظاهری:
نمای جلو و کنار دستگاه شامل کانکتورهای کنار دستگاه، کلیدهای کنترلکننده عملیاتی، صفحهنمایش، نشانگرها، نمای پشت دستگاه میباشد.
کانکتورهای کنار دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی:
تمامی کانکتورها نسبت به استفاده همزمان با Defibrillator محافظتشدهاند.
کلیدهای کنترلکننده عملیاتی:
کلید ALARM SILENCE:
با فشردن این کلید میتوان صدای آلارم را بهطور موقت به مدت ۲ دقیقه قطع کرد.
کلید FREEZE:
از این کلید جهت ثابت کردن سیگنال های روی صفحه استفاده میگردد. با فشار مجدد آن، ترسیم سیگنالها ادامه خواهد یافت.
کلید HOME MENU:
با این کلید میتوان همواره به منو یا صفحه قبل بازگشت.
کلید POWER:
از این کلید جهت روشن یا خاموش کردن سیستم استفاده میگردد.
کلید @:
با این کلید میتوان روشنایی تصویر را کم و زیاد نمود.
علاوه بر این کلیدها، ۵ کلید فشاری در قسمت پایین صفحهنمایش برای استفاده از امکانات و عملکردهای سیستم قرار دارند.
صفحهنمایش:
در این صفحه شکل موجها، حالتها و مقادیر انتخابشده، پیغام های خطا، مقادیر تنظیم محدودههای آلارم دستگاه، تاریخ، ساعت و صفحه TREND و صفحه SET UP قابل رویت میباشد.
نمای پشت دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی:
در پشت دستگاه چند کانکتور و یک فیوز تعبیه شده است.
جهت اتصال ولتاژ مستقیم به سیستم یا از برق ۱۲ ولت اتومبیل و یا از برق منبع تغذیهی ایزوله استفاده شود.
راهنمای مختصر کار با دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی:
پروب های مربوط به پارامترهای مختلف علائم حیاتی را در کانکتورهای مربوطه محکم نمایید.الکترودها و پروب های دستگاه را به بیمار وصل نمایید.دستگاه را روشن نموده و منتظر نمایش صفحه اصلی بعد از انجام تست داخلی که توسط خود دستگاه انجام میگیرد، باشید.محدودههای آلارم را چک نمایید و در صورت نیاز آنها را تنظیم نمایید.در صورت نیاز میتوانید روشنایی نور دستگاه را با استفاده از کلیدهایی که برای این منظور در نظر گرفتهشدهاند، تنظیم نمایید.در صورت استفاده از امکانات شبکه سانترال، کابل شبکه را به کانکتور مربوطه متصل نمایید.
آلارم ها و محدوده های دستگاه مانیتور علائم حیاتی
هنگامی که شرایط ویژه اتفاق میافتد و لازم است به کاربر اطلاع داده شود S 630 با استفاده از علامت های صوتی و تصویری ظهور شرایط آلارم را اعلام میکند. در هنگام وقوع آلارم، ادامه مانیتورینگ بیمار از طریق S 630 امکانپذیر است و آلارم ها تنها برای اطلاع کاربر از وضعیت بیمار یا شرایط مانیتورینگ میباشد. آلارم صوتی موقع خروج از محدودههای تعیینشده برای هر پارامتر عددی و همچنین بروز خطا ها فعال میشود. موقع فعال شدن آلارم صوتی، صدا با دو فرکانس مختلف، فرکانس اول 1200 هرتز، فرکانس دوم 850 هرتز و زمان سکوت (5. ثانیه) ایجاد میشود.
آلارم های تصویری همزمان با آلارم های صوتی فعال میشوند و برای پارامتری که از محدوده خارج شده است، مقدار عددی آن بهصورت چشمک زن مشخص میگردد. چشمک زدن در زمان آلارم، ثانیهای یکبار اتفاق میافتد و برای مشخص شدن نوع خطا نیز پیغامی بر روی صفحه نمایش ظاهر میشود.
تنظیم محدودههای آلارم:
با فشردن کلید آلارم در منوی اصلی، صفحه آلارم مربوطه، همچنین کلیدهایی که به جهت تغییر و تنظیم محدودههای آلارم و فعال یا غیرفعال نمودن آلارم در نظر گرفتهشدهاند، مشاهده میشوند. در این منو بهصورت پیشفرض ابتدا حد بالای آلارم جهت تغییر انتخاب شده است. این آمادگی تغییرات بهصورت تغییر رنگ پس زمینهی محدودهی آلارم مورد انتخاب قابلمشاهده میباشند.
کلیدهای کاربردی:
کلیدهای کاربردی که در جهت تنظیم محدودهها و روشن یا خاموش کردن آلارم ها در منوی آلارم مورداستفاده قرار میگیرند به شرح زیر میباشند:
SELECT:
با فشردن این کلید میتوان هر یک از متغیرهای محدودهی بالا و پائین آلارم مربوط به پارامترهای عددی را جهت تغییر و تنظیم انتخاب نمود. این آمادگی بهصورت تغییر رنگ پس زمینهی پارامتر عددی قابلمشاهده میباشد.
ON/OFF:
با این کلید میتوان دستگاه را نسبت به آلارم پارامترهای موجود فعال یا غیرفعال نمود.
INC:
با این کلید میتوان محدودهی عددی آلارم انتخابشده را زیاد کرد.
DEC:
با این کلید میتوان مقدار محدودهی عددی آلارم انتخابشده را کم کرد.
SAVE:
با این کلید میتوان تغییراتی را که در صفحهی آلارم ایجادشده ذخیره و اعمال کرد.
HOME/MENU:
جهت خارج شدن از صفحه آلارم و برگشت به منوی اصلی مورداستفاده قرار میگیرد.
عیب یابی و تعمیر دستگاه های مانتورینگ:
گاهی مشاهده میشود که دستگاه spo2 بیمار را نشان نمیدهد و یا اینکه مقدار نمایش دادهشده با آنچه به تجربه بهدستآمده تفاوت داشته و یا اینکه مقادیر نمایش دادهشده ثبات لازم را ندارند. در این موارد احتمال دو مشکل وجود دارد.
۱- عیب از بردهای داخلی دستگاه میباشد. در این صورت با توجه به اینکه این بردها دارای قطعاتی هستند که تهیه و توزیع آنها در انحصار شرکتهای تولیدکننده میباشد، توصیه میشود که با بخش خدمات پس از فروش شرکت مربوطه تماس گرفته و از آنها کمک بخواهید. در غیر این صورت اگر خودتان اقدام به تعمیر دستگاه بکنید علاوه بر اینکه با توجه به مورد فوقالذکر امکان تعمیر دستگاه کم است (مگر اینکه قطعه خاصی نسوخته باشد و قطعه معیوب قطعه معمولی باشد) در صورت تماس با شرکت پس از دستکاری دستگاه احتمال بالا بردن قیمت از سوی شرکت و اعمال هزینههای اضافی هم وجود دارد. (مثلاً اینکه به دلیل تعمیر دستگاه توسط افراد ناشی و یا غیر معتبر!!!! به دستگاه صدمه اساسی خورده و یا هزار جور بهانه دیگر)
۲- در اکثر موارد عیب مربوط به پروب دستگاه میباشد ابتدا از سلامت قسمت انگشتی پروب از نظر فنر و خوب اندازه شدن آن اطمینان حاصل کنید. حال نوبت به تست خود پروب میرسد. برای تست پروب میتوانید از یک مولتی متر ساده استفاده کنید. خود پروب میتواند چند مشکل متفاوت داشته باشد.
ممکن است پینهای سوکت آن شکسته باشد و یا اینکه سیمهای خارجشده از قسمت سوکت آن قطعی داشته باشدممکن است که سیمهای خارجشده از انگشتی پروب از قسمت بیخ نتهای انگشتی شکسته باشد و دچار قطعی شده باشد. ممکن است سنسور و یا مولد IR و یا LED قرمزرنگ پروب خراب شده باشد. برای چک کردن این قسمت ابتدا مولتی متر را بر روی اهممتر میگذاریم. در صورت سلامت LED به هنگام اتصال صحیح اهممتر به آن نور قرمزرنگی از آن ساطع میشود. مولد IR هم از یک سمت مقاومت محدود و از سمت دیگر مقاومت بالایی را نشان میدهد. سنسور نورانی نیز دارای مقاومت کمی است که با تغییر میزان نور تغییر میکند.
درصورتیکه تمام موارد بالا را در مورد پروب امتحان کردید و از سلامت آن اطمینان حاصل نمودید مشکل از دستگاه است.
در موارد دیگر باید اینگونه عمل کرد:
اولین سیستمی که باید موردبررسی قرار گیرد و اکثراً مشکلدار میشود سیستم تغذیه دستگاه است برای سیستم تغذیه میتواند مشکلات زیر پیش بیاید ممکن است اصلاً سیستم شما روشن نشود. در این صورت اشکال میتواند از موارد زیر باشد:
اولین موردی که میتواند مشکل داشته باشد فیوزهای دستگاه هستند آنها را چک کنید و در صورت نیاز با فیوز مشابه جایگزین نمایید.
مورد دیگر میتواند مشکل از برد پاور باشد این برد از قطعات مختلفی (بسته به نوع و مدل دستگاه) تشکیل شده است.
در این صورت قطعات زیر را چک کنید:
یک سو کنندهها را چک کنید اکثر مواقع مشکلدار میشوند. خازنهای نیمه قدرت باید چک شوند. در نهایت ترانس های برد باید چک شوند و از سلامت آنها اطمینان حاصل شود.
مشکلات عمده دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی:
۱- ازکارافتادن تمام کلیدهای روی دستگاه
۲-اشکال در اندازهگیری SPO۲
۳- اشکال در گرفتن فشارخون
۴- اشکال در کارکرد صفحه لمسی مانیتور سانترال
راهحلها:
مشکل ۱:
این مشکل به دلیل موارد سختافزاری ایجاد شده بود به این صورت که چون مانیتورهای علائم حیاتی در این بیمارستان دارای دو برد اصلی بودند این اشکال در یکی از بردها بود که به علت خراب شدن یکی از IC های آن و حذف نشدن برخی اطلاعات، حجم Load اطلاعات روی میکروکنترلر برد دوم باعث توقف در عملکرد آن میشد که همین امر سبب کار نکردن دکمههای مانیتور شده بود که با تعویض برد اول توسط شرکت این مشکل بر طرف شد.
مشکل ۲:
هنگام مواجهه با این مشکل باید اصول عیبیابی صورت گیرد بدینصورت که ابتدا باید از سلامت پروب پالس اکسیمتر و سیم آن اطمینان حاصل کرد که برای این امر باید آن را با یک پروب و سیم سالم تعویض کرد و در صورت بروز مجدد مشکل باید یکبار سیستم را خاموش و روشن کرده یا نرمافزار آن را Restart و اتوماتیک کالیبره کرد که باز هم در صورت رفع نشدن مشکل مشخص میشود که ماژول پالس اکسیمتر از داخل دستگاه مشکل دارد که باید توسط شرکت تعویض شود به دلیل اطمینان از نصب ماژول استاندارد و اورجینال و همچنین وجود گارانتی و خدمات پس از فروش آنها.
این مشکل برای ما دو مرتبه پیش آمد که یکبار به دلیل کج شدن و خراب شدن کانکتور سیم پالس اکسیمتر هنگام اتصال به مانیتور و دفعه دوم به دلیل اشکال در ماژول پالس اکسیمتر بود که توسط شرکت تعویض شد.
مشکل ۳:
هنگام وقوع این مشکل کاف فشارسنج مدام با میشد ولی فشار را اندازهگیری نمیکرد که این امر به دلیل شکستگی اتصال سر تیوب فشارخون دستگاه هنگام اتصال به کاف فشارسنج بود که با تعویض این لولهی رابط (تیوب) این مشکل بر طرف شد.
مشکل ۴:
مانیتورهای سانترال در این بیمارستان لمسی بوده و بدینجهت به مراقبت بیشتری نیاز داشته و بر روی همهی آنها با فونتی بزرگ نوشته شده بود که بههیچعنوان با خودکار بر روی صفحهی مانیتور ضربه زده نشود اما تمام صفحهی مانیتور غرق در جوهر خودکار بود به دلیل استفاده از خودکار بجای انگشتان دست و به همین جهت صفحه لمسی این مانیتور بهکلی خرابشده و نیاز به تعویض کل صفحهنمایش بود که به شرکت فرستاده شد تا تعمیرات اساسی آن انجام پذیرد.