بررسی دستگاه فسفر پلیت

فسفرپلیت چیست ؟

سیستم رادیوگرافی با کاربرد سنسورها همچنان نوع برتر رادیوگرافی های دیجیتال موجود در زمینه‌ی دندانپزشکی هستند. در این میان رادیوگرافی دیجیتال با نام فسفرپلیت جایگاه ویژه ای در دندانپزشکی پیدا کرده است. به طور کلی تشابه بسیار زیادی بین سیستم‌های فسفرپلیت دندانپزشکی (PSP) و فناوری‌های قدیمی فیلم که نسبت به نور حساسیت داشتند وجود دارد. به طوری که تنها به جای فیلم از یک سنسور استفاده می‌شود. 

اشعه X پس از تابش به کریستال‌های فسفر این سنسور، ذخیره می شود. و بعد از آن به کمک لیزر سیستم PACS خوانده می‌شود و در انتها تصویری به صورت دیجیتال قابل رویت خواهد بود. به دلیل اینکه سنسورهای فسفرپلیت دندانپزشکی همانند سیستم های DR اولیه پر‌هزینه نیستند. و بیمار را در معرض خطر تابش کمتری قرار می‌دهند، نوعی پل ارتباطی بین دستگاه های آنالوگ و دستگاه های دیجیتال به شمار می‌روند. 

از تجهیزات اساسی دندانپزشکی دستگاه فسفر پلیت می باشد که دارای سایز های مختلف سنسور است که با قرار گفتن در دهان بیمار تصاویر با کیفیتی را ثبت می کند. این تصاویر به تشخیص سریع مشکلات دهان و دندان کمک می کند. 

آزاد شدن انرژی ذخیره شده‌ی درون فسفر در واکنش شیمیایی با نورمرئی برای تولید سیگنال نوری را تابش فتوشیمیایی یا به اختصار PSL می‌نامند . اشعه X از جمله مواردی است که باعث ذخیره‌ شدن این نوع انرژی می‌شود. صفحه‌ای که بر پایه چنین پروسه‌ای کار میکند صفحه تابش فتوشیمیایی یا Photo Stimulated Phosphor Plate نامیده می شود و یکی از انواع شناساگرهای اشعه X در رادیوگرافی Projectional می‌باشد. 

تهیه‌ی یک تصویر در این روش از رادیوگرافی نیازمند دو بار تابش اشعه است: تابش اولیه (با تابش میزان اشعه دلخواه) به اصطلاح “نوشتن” تصویر و بعد از آن تابش ثانویه (معمولاً توسط یک لیزر نورمرئی طول موج‌دار) به اصطلاح “خواندن“ تصویر می‌باشد. در رادیوگرافی Projectional از صفحه فسفرپلیت به عنوان شناساگر اشعه X-RAY استفاده می‌ شود که رادیوگرافی فسفرپلیت نام دارد که نباید آن را با توموگرافی کامپیوتری که از فرآیند کامپیوتری برای تبدیل رادیوگرافی‌های Projectional به تصاویر 3D استفاده می‌کند اشتباه گرفت. 

نحوه‌ی ذخیره‌ی انرژی در صفحات فسفرپلیت:

ضخامت لایه بر روی صفحات PSP  معمولاً بین 0.1 تا 0.3 میلی‌ متر می‌باشد. بعد از تابش اشعه‌ی الکترومغناطیسی با طول موج کوتاه ( به طور معمول X-RAY )، الکترون‌های فعال شده‌ی فسفر تا هنگامی که تابش ثانویه صورت پذیرد در “کانون‌های رنگی” (F-Centers) که به صورت شبکه‌ کریستالی هستند حبس می‌شوند. 

فیلم های فسفرپلیت شامل عنصر Europium ” یوروپیوم “دو ظرفیتی است. به عنوان Luminescence ( تابش فوتون‌های نور فرابنفش، مرئی یا فروسرخ از یک جسم به دلیل‌گذار الکترونی الکترونهای برانگیخته از ترازهای بالا به پایین )، یون مثبت دو ظرفیتی یوروپیوم، باریوم را جهت تولید ماده‌ای جامد جایگزین می‌‌نماید. 

هنگامی که یون‌های +Eu2 به وسیله‌ی تابش یونیزاسیون می‌شوند، الکترون دیگری را از دست داده تا به +Eu3 تبدیل گردند. این الکترون‌ها هنگام وارد شدن به سطح رسانا در شبکه‌ای خالی ، دارای یون برومین (bromine) و به حالت کریستالی حبس می‌شوند. در نتیجه به حالت متاستاز یا به اصطلاح کم ثبات ، که انرژی بالایی نسبت به وضعیت ماقبل خود دارند قرار می‌گیرند. 

فسفرپلیت با رادیوگرافی مستقیم چه تفاوتی دارد؟ 

رادیوگرافی با فسفرپلیت با رادیوگرافی مستقیم بسیار مشابه هستند و تفاوت های جزئی دارند. در رادیوگرافی مستقیم اطلاعات تصویر تهیه شده در یک شناساگر یا پنل‌های تخت، مستقیماً و به طور الکترونیکی به کامپیوتر پردازشگر منتقل می‌شوند. در رادیوگرافی فسفرپلیت از کاسِتی که درون آن صفحات تصویربرداری قرار دارد استفاده می‌شود اما اطلاعات تصویر تهیه شده تا هنگام خوانده شدن به وسیله اسکنر و انتقال آن‌ها به کامپیوتر ذخیره می‌ماند. 

 ذخیره‌ ماندن اطلاعات تا اسکن شدن و انتقال به کامپیوتر اصلی‌ترین تفاوت بین این دو تکنیک تصویربرداری می‌باشد. یکی دیگر از تفاوت این دو دستگاه را میتوان در انتقال اشعه ایکس دانست که در فسفرپلیت اشعه ایکس کمتری به بیمار تابیده میشود. 

نحوه ی کاربردی فسفرپلیت:

برای دندانپزشکان و همچنین کاربران، کار با فسفر پلیت بسیار آسانتر از سیستم های مبتنی بر سنسور است. پلیت ها اغلب نازک تر از فیلم هستند و می توانند در هولدرهای کیت RINN موجود استفاده شوند. فرایند تصویربرداری بسیار شبیه به فیلم است به طوریکه دستیار تصویری در یک پلیت می گیرد و برخلاف سنسورها هیچ گونه سیم یا کابلی که باید در طول زمان تصویربرداری استفاده شود ، وجود ندارد. بعد از گرفتن عکس، پلیت ها را به یک دستگاه که در واقع یک نوعی از پردازشگر است، منتقل می کنند. 

در حقیقت این پردازشگر یک اسکنر لیزری است.با توجه به نوع سیستم ، پلیت ها درون یک شکاف یا روی یک درام قرار میگیرند و سپس دستگاه کار خود را شروع می کند. هنگامی که تصاویر ظاهر می شوند،می توان به آسانی آنها را در نرم افزار در قالب مناسب خود منتقل کرد.اگرچه این مراحل نرم افزاری ،از تصویر فوری سنسورها آهسته تر است،اما کل مدت زمان کار با فسفر پلیت بسیار سریعتر از روش های قدیمی است. 

در مقایسه با سنسورها، می توان گفت که فسفر پلیت ها دارای کاربرد بسیار ساده و راحت‌تری می باشند و نیاز به آموزش پیچیده ای برای کاربران آن وجود ندارد. از طرفی در طولانی مدت، استفاده از فسفرپلیت نسبت به سنسورها از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است چرا که باید توجه کرد هزینه‌ی خرید و نگهداری سنسورها بالاست. فسفر پلیت از سنسور بسیار ارزانتر است و هریک از  پلیت‌های آن تا بیش از 1000 بار و گاهی تا حدود 2000 بار قابل استفاده برای گرفتن تصویر می باشند ، ولی باید دقت شود که در حین کار، دچار خراش یا آسیب جدی نشوند.

از تجهیزات اساسی دندانپزشکی دستگاه فسفر پلیت می باشد که دارای سایز های مختلف سنسور است که با قرار گفتن در دهان بیمار تصاویر با کیفیتی را ثبت می کند. این تصاویر به تشخیص سریع مشکلات دهان و دندان کمک می کند. 

آزاد شدن انرژی ذخیره شده‌ی درون فسفر در واکنش شیمیایی با نورمرئی برای تولید سیگنال نوری را تابش فتوشیمیایی یا به اختصار PSL می‌نامند . اشعه X از جمله مواردی است که باعث ذخیره‌ شدن این نوع انرژی می‌شود. صفحه‌ای که بر پایه چنین پروسه‌ای کار میکند صفحه تابش فتوشیمیایی یا Photo Stimulated Phosphor Plate نامیده می شود و یکی از انواع شناساگرهای اشعه X در رادیوگرافی Projectional می‌باشد. 

تهیه‌ی یک تصویر در این روش از رادیوگرافی نیازمند دو بار تابش اشعه است: تابش اولیه (با تابش میزان اشعه دلخواه) به اصطلاح “نوشتن” تصویر و بعد از آن تابش ثانویه (معمولاً توسط یک لیزر نورمرئی طول موج‌دار) به اصطلاح “خواندن“ تصویر می‌باشد. در رادیوگرافی Projectional از صفحه فسفرپلیت به عنوان شناساگر اشعه X-RAY استفاده می‌ شود که رادیوگرافی فسفرپلیت نام دارد که نباید آن را با توموگرافی کامپیوتری که از فرآیند کامپیوتری برای تبدیل رادیوگرافی‌های Projectional به تصاویر 3D استفاده می‌کند اشتباه گرفت.