بررسی ساختار تخت اتاق عمل و مشکلات و نحوه رفع آن:
دستگاه تخت اتاق عمل (که به آن تخت جراحی یا تخت عمل جراحی هم گفته میشود) یکی از تجهیزات حیاتی در هر اتاق عمل است. در ادامه به ساختار، مشکلات رایج، و تعمیرات این دستگاه می‌پردازم:
ساختار تخت اتاق عمل :
تخت‌های جراحی بسته به نوع عمل ممکن است متفاوت باشند (مثلاً تخت ارتوپدی، تخت لاپاراسکوپی و...)، اما اغلب دارای اجزای زیر هستند:
1. بدنه اصلی (فریم) :
ساخته‌شده از فولاد ضدزنگ یا آلیاژهای مستحکم
تحمل وزن بیمار و تجهیزات جانبی
2. سطح تخت:
به‌صورت چند تکه (مثل پشتی، نشیمن، جاپایی)
قابلیت خم شدن برای موقعیت‌های مختلف (ترندلنبرگ، لیتوتومی، فلوروسکوپی و...)
3. سیستم تنظیم ارتفاع و زاویه:
هیدرولیکی، الکترومکانیکی یا الکتروهیدرولیکی
کنترل توسط پدال، کنترل پنل، یا ریموت
4. چرخ‌ها و قفل‌ها:
برای جابه‌جایی آسان
قفل جهت ثابت نگه‌داشتن در محل عمل
5. تجهیزات جانبی قابل اتصال:
پایه سر، پایه پا، گیره‌ها، بازوهای جانبی و...
مشکلات رایج
خرابی سیستم هیدرولیک یا موتورهای الکتریکی:
عدم بالا/پایین رفتن یا تنظیم زاویه تخت:
نشتی روغن (در مدل‌های هیدرولیکی)
اشکال در سیستم کنترل
ریموت یا کنترل پنل کار نمی‌کند
دکمه‌ها گیر کرده یا عملکرد اشتباه دارند
مشکلات برقی:
قطعی برق داخلی، فیوز سوخته، سیم‌کشی آسیب‌دیده
خرابی چرخ‌ها یا قفل‌ها
عدم حرکت روان یا قفل نشدن
آسیب دیدن سطح تخت
پاره شدن روکش، زنگ‌زدگی اجزا
تعمیر و نگهداری تعمیرات متداول:
تعویض یا تعمیر موتور یا پمپ هیدرولیک
بررسی و اصلاح اتصالات الکتریکی
تعویض کنترل یا ریموت
تعویض چرخ یا قفل آسیب‌دیده
روغن‌کاری قطعات متحرک
تعمیر یا تعویض روکش تخت
نگهداری پیشگیرانه:
تمیزکاری منظم با مواد ضدعفونی مناسب
بررسی دوره‌ای کابل‌ها و اتصالات
تست عملکرد تمام بخش‌ها پیش از هر جراحی
شارژ یا بررسی باتری (در مدل‌های شارژی)
ثبت دوره‌ای سرویس‌ها و بررسی ایمنی
مشکلات رایج و نحوه رفع آن:
در ادامه توضیح کامل درباره مشکلات رایج تخت اتاق عمل، علت بروز آن‌ها و نحوه تعمیرشان ارائه داده میشود.
۱. بالا نرفتن یا پایین نیامدن تخت:
یکی از مشکلات شایع تخت اتاق عمل، عمل نکردن سیستم بالا و پایین رفتن آن است. این مشکل معمولاً به دلیل خرابی موتور الکتریکی، پمپ هیدرولیک یا قطع بودن منبع تغذیه اتفاق می‌افتد.
در مدل‌های الکتریکی، ممکن است فیوز یا رله سوخته باشد. همچنین در سیستم‌های هیدرولیک، خرابی پمپ یا نشتی روغن می‌تواند مانع عملکرد شود.
برای تعمیر، ابتدا برق ورودی، فیوزها و رله‌ها بررسی میشود. اگر مشکلی در آن‌ها نبود، باید عملکرد موتور یا پمپ تست و در صورت نیاز تعویض شود.
۲. عدم حرکت زاویه‌ای قسمت‌ها (پشتی یا پایه‌ها):
در صورتی که قسمت پشتی یا پایی تخت عمل نکند، معمولاً مشکل از گیر کردن مکانیکی در مفاصل، خرابی موتور محرک یا میکروسوئیچ‌های کنترل موقعیت است.
تعمیر شامل روغن‌کاری قطعات متحرک، باز کردن قسمت‌های گیر کرده، و در نهایت بررسی و تعویض سوئیچ‌ها یا موتور معیوب است.
۳. عدم کارکرد کنترل دستی یا ریموت:
اگر ریموت کنترل یا پنل دستی کار نکند، ممکن است مدار داخلی آن سوخته باشد یا کابل اتصال آن قطع شده باشد. در بعضی موارد، دکمه‌های فشاری نیز دچار فرسودگی می‌شوند.
ابتدا باید کابل ریموت بررسی شود، سپس برد الکترونیکی باز و تست شود. در صورت خرابی، تعویض یا تعمیر ریموت توصیه میشود.
۴. نشتی روغن در سیستم‌های هیدرولیک:
در مدل‌های هیدرولیک، اگر روغن از سیلندرها یا اتصالات نشت کند، تخت به‌درستی حرکت نمی‌کند یا فشار کافی ایجاد نمی‌شود. علت اصلی این مشکل معمولاً فرسودگی اورینگ‌ها، ترک برداشتن شلنگ‌ها یا خوردگی سیلندر است.
راه‌حل آن تعویض اورینگ‌ها، بررسی و در صورت لزوم تعویض شلنگ یا سیلندر معیوب است. پس از تعمیر، سیستم باید هواگیری شود.
۵. خرابی چرخ‌ها یا قفل‌ها:
اگر تخت به سختی حرکت کند یا نتوان آن را قفل کرد، مشکل از چرخ‌های آسیب‌دیده یا سیستم قفل مکانیکی است. ممکن است چرخ‌ها ساییده شده باشند یا در اثر زنگ‌زدگی گیر کرده باشند.
در این صورت، چرخ‌ها باید باز شده، محور و بلبرینگ‌ها تمیز و روغن‌کاری شوند یا کل چرخ تعویض شود. قفل نیز در صورت شکستگی باید جایگزین شود.
۶. صدای غیرعادی یا لرزش:
گاهی تخت هنگام حرکت صدای ناهنجاری تولید می‌کند یا می‌لرزد. این نشانه شل بودن پیچ‌های اتصال، خرابی یاتاقان یا مشکلات در گیربکس موتور است.
با سفت کردن پیچ‌ها و بررسی سیستم انتقال نیرو می‌توان مشکل را مشخص کرد. در صورت خرابی قطعات داخلی مثل یاتاقان یا چرخ‌دنده، تعویض آن ضروری است.
۷. پوسیدگی یا پارگی روکش تخت:
با گذشت زمان و استفاده از مواد شوینده نامناسب، روکش تخت ممکن است پاره یا پوسیده شود. این مشکل نه تنها ظاهری است بلکه می‌تواند باعث نفوذ آلودگی شود.
روکش باید با نمونه‌ای مقاوم در برابر مواد ضدعفونی و رطوبت جایگزین شود.
۸. عمل نکردن باتری (در مدل‌های شارژی):
در برخی مدل‌ها که باتری دارند، ممکن است باتری پس از مدتی توان خود را از دست بدهد. همچنین ممکن است مدار شارژ دچار مشکل شده باشد.
باتری باید با مدلی مشابه و اورجینال تعویض شود و مدار شارژ نیز بررسی گردد تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شویم.
حتماً! در ادامه یک چک‌لیست کامل تعمیرات و نگهداری تخت اتاق عمل برات آماده کردم که می‌تونی در بخش مهندسی پزشکی بیمارستان یا کارگاه تعمیرات ازش استفاده کنی.
چک‌لیست نگهداری و تعمیرات تخت اتاق عمل دوره: ماهانه / فصلی / سالانه (بسته به نوع تخت و دستورالعمل سازنده)
بررسی‌های عمومی (ماهانه):
تمیز بودن سطح تخت و تجهیزات جانبی
سلامت روکش تخت (عدم وجود پارگی، فرسودگی یا آلودگی)
عملکرد صحیح ریموت کنترل و پنل دستی
بررسی کابل‌ها از نظر پوسیدگی، قطعی یا اتصالی
روان بودن حرکت چرخ‌ها و کارکرد صحیح قفل‌ها
چک کردن ایمنی فیزیکی تخت (لرزش، شکستگی، زنگ‌زدگی)
سیستم حرکتی و تنظیم ارتفاع (فصلی) :
بالا و پایین رفتن تخت بدون صدا یا توقف
تنظیم زاویه پشت، پا، لترال و ترندلنبرگ
بررسی موتور یا پمپ هیدرولیک از نظر صدا، لرزش یا عدم پاسخ‌گویی
تست عملکرد دقیق ریموت و کنترل پنل در تمام حالت‌ها
بررسی سطح روغن هیدرولیک (در مدل‌های هیدرولیکی)
سیستم‌های مکانیکی (فصلی) :
بررسی پیچ‌ها و مفصل‌ها (شل نبودن و سالم بودن)
روغن‌کاری مفصل‌ها، جک‌ها و محورهای حرکتی
چک کردن یاتاقان‌ها و نقاط اتصال از نظر سایش
بررسی‌های الکتریکی (هر 6 ماه)
تست سیستم تغذیه برق (برق شهری یا باتری)
تست نشت جریان (طبق استاندارد IEC 60601)
بررسی فیوزها، رله‌ها و ترمینال‌های برق
بررسی باتری داخلی (در مدل‌های شارژی) از نظر ولتاژ و سلامت
تجهیزات جانبی و ایمنی بیمار (ماهانه):
قفل بودن پایه‌های جانبی و گیره‌ها
سلامت بندهای ایمنی و بست‌ها
بررسی اتصال صحیح لوازم جانبی (پایه دست، پا، جا بازو و...)
بررسی موقعیت‌یابی تخت روی زمین (تراز بودن)
ثبت گزارش تعمیرات :
ثبت هر نوع تعمیر، تعویض قطعه یا مشکل مشاهده‌شده
نوشتن تاریخ، نوع خرابی، قطعات مصرف‌شده، و تکنسین مربوطه
پیگیری سرویس بعدی بر اساس تاریخ آخرین بازبینی
پیشنهاد نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance - PM):
-انجام سرویس کامل هر 6 ماه
-تعویض روغن هیدرولیک سالیانه (در صورت نیاز)
-تعویض باتری هر 2 تا 3 سال (مدل‌های شارژی)
-کالیبراسیون مجدد زاویه‌سنج یا کنترلر دیجیتال (در صورت وجود)
دوره آموزش تعمیر تجهیزات پزشکی
آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات بیمارستانی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات آزمایشگاهی
گروه سهند اولین مرکز آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در ایران
@sahandbme
