بررسی قطعه رله و تست آن
رله (Relay) یک کلید الکترومکانیکی است که با استفاده از یک سیگنال الکتریکی ضعیف، میتواند یک مدار با ولتاژ یا جریان بالاتر را قطع و وصل کند. رلهها نقش بسیار مهمی در ایزولاسیون (جداسازی الکتریکی) بین مدار کنترل و مدار قدرت دارند.
■ ساختمان رله
رله معمولاً از این بخشها تشکیل شده است:
• سیمپیچ (Coil): با اعمال ولتاژ، میدان مغناطیسی ایجاد میکند
• هسته آهنی: تقویت میدان مغناطیسی
• کنتاکتها: برای قطع و وصل مدار
• فنر: بازگرداندن کنتاکت به حالت اولیه
■ نحوه عملکرد
• با وصل شدن ولتاژ به سیمپیچ، میدان مغناطیسی ایجاد میشود
• کنتاکتها تغییر وضعیت میدهند
• با قطع ولتاژ، فنر کنتاکتها را به حالت اول بازمیگرداند
■ انواع کنتاکت رله
• NO (Normally Open): در حالت عادی باز
• NC (Normally Closed): در حالت عادی بسته
• COM: پایه مشترک
مثال:
• در حالت بدون برق → COM به NC وصل است
• با برقدار شدن → COM به NO وصل میشود
☆ انواع رله
1- رله الکترومکانیکی
• رایجترین نوع
• صدای کلیک دارد
• عمر مکانیکی محدود
2- رله حالت جامد (SSR)
• بدون قطعه مکانیکی
• سرعت بالا
• بدون صدا
• قیمت بالاتر
3- رله خودرویی
• مخصوص 12V
• تحمل جریان بالا
4- رله حفاظتی
• برای حفاظت تجهیزات قدرت
■ ولتاژ و جریان رله
• ولتاژ سیمپیچ: 5V، 12V، 24V و…
• جریان کنتاکت: مثلاً 10A در 250VAC
⚠️ نکته مهم:
جریان کنتاکت با جریان سیمپیچ فرق دارد.
● کاربردهای رله
• کنترل وسایل 220 ولت با میکروکنترلر
• اتوماسیون صنعتی
• سیستمهای حفاظتی
• رباتیک
• خودرو
● نکات مهم در استفاده
✔ استفاده از دیود هرزگرد روی سیمپیچ در مدار DC
✔ رعایت توان و جریان کنتاکت
✔ ایزولاسیون مناسب برای ولتاژ بالا
تست رله کار سادهای است و بسته به ابزار در دسترس، به چند روش انجام میشود. در ادامه مرحلهبهمرحله و عملی توضیح میدهم:
روش 1: تست رله با مولتیمتر (بدون تغذیه)
1- تست سیمپیچ (Coil)
• مولتیمتر را روی اهم (Ω) بگذار
• پرابها را به پایههای سیمپیچ بزن
✓ نتیجه:
• عدد مشخص (مثلاً 50Ω تا چند صد Ω) → سالم
• OL یا بینهایت → سیمپیچ قطع
• نزدیک صفر → اتصال کوتاه
2- تست کنتاکتها (در حالت بدون برق)
• مولتیمتر روی بوق (Continuity) یا اهم
• COM و NC → باید وصل باشد
• COM و NO → باید قطع باشد
روش 2: تست رله با منبع تغذیه
ابزار لازم:
• منبع تغذیه مطابق ولتاژ رله (مثلاً 5V یا 12V)
• مولتیمتر
مراحل:
• ولتاژ مناسب را به سیمپیچ رله وصل کن
• باید صدای کلیک شنیده شود
• حالا:
• COM و NO → وصل
• COM و NC → قطع
▪︎ اگر کلیک ندارد → رله خراب یا ولتاژ اشتباه است
روش 3: تست با باتری
• رله 5V → 3 تا 4 باتری قلمی
• رله 12V → باتری 12 ولت
✔ اگر کلیک کرد، سیمپیچ سالم است
⚠️ نکات ایمنی مهم
▪︎ هرگز ولتاژ بالاتر از مقدار نامی به سیمپیچ نده
▪︎ برای تست 220V احتیاط کامل کن
▪︎ هنگام تست DC از دیود هرزگرد استفاده کن
☜ عیبهای رایج رله
• کلیک میکند ولی اتصال برقرار نمیشود → کنتاکت سوخته
• کلیک نمیکند → سیمپیچ خراب
• اتصال ضعیف → اکسید شدن کنتاکتها
☜ تست سریع بدون مولتیمتر
• تغذیه بده
• با گوش دادن به کلیک و اتصال لامپ یا LED، عملکرد را بررسی کن
دوره آموزش تعمیر تجهیزات پزشکی
آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات بیمارستانی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات آزمایشگاهی
گروه سهند اولین مرکز آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در ایران
@sahandbme
