بررسی دستگاه پمپDVT و مشکلات و نگهداری آن

بررسی دستگاه پمپDVT و مشکلات و نگهداری آن

◇ دستگاه پمپ DVT چیست؟ 

DVT = Deep Vein Thrombosis

ترومبوز ورید عمقی (DVT) وضعیتی است که در آن لخته خونی (ترومبوز) در سیاهرگ‌های عمقی بدن، به‌ویژه در پاها، تشکیل می‌شود. این لخته ممکن است جدا شود و به سمت ریه حرکت کند، که منجر به آمبولی ریوی می‌شود — وضعیتی بالقوه مرگ‌آور. 

دستگاه پمپ DVT یا DVT Compression Pump

وسیله‌ای پزشکی است که برای پیشگیری از DVT طراحی شده و با ایجاد فشار متناوب روی پاها یا ساق پا، جریان خون را در سیاهرگ‌ها افزایش می‌دهد و از تشکیل لخته جلوگیری می‌کند.

□ اجزای اصلی دستگاه پمپ DVT:

• واحد کنترل مرکزی (Pump Unit):

• پمپ هوا با صفحه نمایش ساده

• تنظیم فشار، مدت زمان و چرخه فشرده‌سازی

• کاف (Cuff) یا آستین فشاری:

• به دور ساق یا ران بسته می‌شود

• دارای محفظه‌های هوایی است که به‌صورت متناوب باد و خالی می‌شوند

• لوله‌های اتصال (Tubing):

• برای انتقال هوا از پمپ به کاف‌ها

• سنسورها و سیستم ایمنی:

• برای کنترل فشار هوا و جلوگیری از فشار بیش از حد 

■ عملکرد دستگاه چگونه است؟

• دستگاه با فشار متناوب (Intermittent Compression) کاف را باد می‌کند.

• این فشار از پایین به بالا اعمال می‌شود (حرکت خون به قلب را شبیه‌سازی می‌کند).

• پس از چند ثانیه، هوا تخلیه می‌شود و کاف شُل می‌شود.

• این چرخه به‌طور مداوم تکرار می‌شود.

???? فشار معمول: حدود 40-50 mmHg

???? چرخه: هر 30 تا 60 ثانیه یک بار 

□ نکات ایمنی و موارد منع مصرف:

موارد ایمنی:

• همیشه کاف‌ها باید تمیز و بدون پارگی باشند

• نباید روی پوست زخمی یا عفونی بسته شوند

• بیمار باید از نظر تحمل فشار بررسی شود 

◇ موارد منع مصرف:

• وجود لخته DVT تایید‌شده (چون ممکن است لخته جابه‌جا شود)

• زخم باز، گانگرن، عفونت پوست

• بیماری شدید شریانی در اندام‌ها

• نارسایی قلبی شدید یا ادم حاد ریوی 

○ نگهداری و چک روزانه دستگاه پمپ DVT

مورد بررسیتوضیحتمیزی کاف‌ها و لوله‌هاروزانه چک و در صورت لزوم تعویض شوندصدای پمپ یا نشت هوانباید صدای غیرطبیعی وجود داشته باشدبررسی عملکرد چرخهباد شدن و تخلیه منظمبرق و باتری (در مدل‌های قابل حمل)بررسی شارژ و سلامت باتریاستریلیزاسیوندر پایان استفاده هر بیمار، با محلول مناسب ضدعفونی شود 

□ مزایای استفاده از دستگاه پمپ DVT:

• پیشگیری غیرتهاجمی و مؤثر از DVT

• بی‌درد و راحت برای بیمار

• کاربرد آسان در بخش‌های مختلف (ICU، جراحی، اورژانس)

• جایگزینی مناسب برای داروهای ضدانعقاد در برخی بیماران

■ نگهداری و چک روزانه دستگاه پمپ DVT:

دستگاه پمپ DVT یکی از ابزارهای پیشگیرانه مهم در مراقبت‌های بیمارستانی است که عملکرد صحیح و ایمن آن مستقیماً بر سلامت بیمار تأثیر دارد. بنابراین نگهداری منظم و بررسی روزانه آن الزامی است. 

○ اهداف نگهداری روزانه:

• اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه

• پیشگیری از آسیب به بیمار

• افزایش عمر مفید دستگاه

• کاهش ریسک عفونت و خرابی 

□ موارد بررسی روزانه دستگاه DVT:

• بررسی ظاهری دستگاه:

• بدنه دستگاه نباید ترک‌خورده، شکسته یا دچار آسیب فیزیکی باشد.

• صفحه نمایش یا نشانگرها (در صورت وجود) باید خوانا و سالم باشند.

• بررسی عملکرد پمپ هوا:

• صدای پمپ باید یکنواخت و بدون لرزش یا نویز غیرعادی باشد.

• پمپ باید بتواند کاف را به‌درستی و در زمان مشخص پر و تخلیه کند.

• بررسی کاف‌ها (Cuffs):

• کاف‌ها باید تمیز، بدون پارگی، سوراخ یا آلودگی باشند.

• نباید باعث حساسیت یا زخم فشاری روی پای بیمار شوند.

• بررسی شود که به‌درستی بسته شده و چسب یا بندهای آن سالم‌اند.

• بررسی اتصالات (Tubing):

• لوله‌های هوا باید بدون ترک، پارگی یا نشتی باشند.

• اتصال صحیح آن‌ها به پمپ و کاف بررسی شود.

• بررسی چرخه فشار:

• بررسی شود که کاف‌ها به‌صورت متناوب و منظم باد و خالی می‌شوند.

• فشار وارد شده باید مطابق تنظیمات کارخانه باشد (معمولاً 40-50 mmHg).

• برق یا باتری:

• اتصال برق بررسی شده و سیم‌ها سالم باشند.

• در مدل‌های قابل حمل، میزان شارژ باتری و عملکرد آن تست شود.

• تمیزکاری و ضدعفونی:

• کاف‌ها و لوله‌ها پس از پایان استفاده هر بیمار باید با محلول مناسب (مانند هیپوکلریت سدیم 0.1٪ یا ضدعفونی‌کننده مجاز) تمیز شوند.

• در صورت نیاز، کاف‌ها تعویض شوند. 

□ نکات مهم ایمنی در نگهداری:

• از بستن کاف روی نواحی زخمی، دارای سوختگی یا عفونت خودداری شود.

• دستگاه باید دور از رطوبت زیاد و نور مستقیم خورشید نگهداری شود.

• قبل از هر استفاده، اطمینان حاصل شود که دستگاه روی حالت مناسب (Single Leg یا Both Legs) تنظیم شده است.

• در صورت مشاهده هرگونه عملکرد غیرعادی یا آلارم، استفاده از دستگاه متوقف شده و به مسئول فنی گزارش داده شود. 

□ مستندسازی نگهداری روزانه:

تمام موارد بررسی روزانه باید در چک‌لیست ثبت شود. اطلاعات شامل موارد زیر است:

• نام و کد دستگاه

• تاریخ بررسی

• وضعیت هر مورد (سالم/معیوب)

• نام و امضای فرد بررسی‌کننده

• اقدامات انجام‌شده در صورت وجود مشکل

■ مشکلات رایج و تعمیرات دستگاه پمپ DVT

دستگاه پمپ DVT با ایجاد فشار متناوب بر اندام تحتانی، در پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی نقش مهمی دارد. هرگونه اختلال در عملکرد این دستگاه می‌تواند اثربخشی آن را کاهش داده یا حتی باعث آسیب به بیمار شود. بنابراین آشنایی با مشکلات رایج و نحوه برخورد با آن‌ها برای پرسنل بالینی و فنی ضروری است. 

□ 1. دستگاه روشن نمی‌شود

علت‌های احتمالی:

• قطع برق یا خرابی کابل برق

• سوختن فیوز یا خرابی برد تغذیه

• خرابی دکمه روشن/خاموش

اقدامات لازم:

• بررسی اتصال برق شهری

• تست کابل و فیوز

• بررسی برد تغذیه توسط تکنسین تجهیزات پزشکی 

□ 2. کاف‌ها باد نمی‌شوند (فشار تولید نمی‌شود)

علت‌های احتمالی:

• نشتی در لوله یا کاف

• مسدود شدن مسیر هوا

• خرابی پمپ داخلی

اقدامات لازم:

• بررسی سلامت فیزیکی کاف و لوله‌ها

• تعویض یا تعمیر قطعه معیوب

• در صورت خرابی پمپ، بررسی و تعمیر توسط تکنسین فنی 

□ 3. فشار بیش از حد یا کمتر از حد نرمال وارد می‌شود

علت‌های احتمالی:

• خرابی سنسور فشار

• تنظیمات نادرست دستگاه

• کالیبراسیون اشتباه یا نقص در مدار کنترل

اقدامات لازم:

• تست سنسور فشار

• بررسی صحت تنظیمات

• کالیبراسیون مجدد یا تعویض سنسور در صورت لزوم 

□ 4. دستگاه صدای غیرعادی یا لرزش دارد

علت‌های احتمالی:

• خرابی موتور پمپ یا یاتاقان‌ها

• اتصالات داخلی شل شده

• مشکل در فن خنک‌کننده

اقدامات لازم:

• بررسی قطعات متحرک توسط تکنسین

• تعویض موتور یا تعمیر مکانیکی در صورت نیاز 

□ 5. آلارم خطا (Error Alarm) روی صفحه ظاهر می‌شود

علت‌های احتمالی:

• ایراد نرم‌افزاری

• قطع ارتباط بین دستگاه و کاف

• تشخیص نشتی یا عملکرد نامناسب فشار

اقدامات لازم:

• ریست نرم‌افزار دستگاه

• بررسی کابل‌ها و سنسورها

• مراجعه به دفترچه راهنمای خطاها و اقدام بر اساس کد 

□ 6. کاف بیش از حد داغ یا مرطوب می‌شود

علت‌های احتمالی:

• استفاده طولانی مدت بدون وقفه

• تهویه نامناسب یا تجمع گرما

• تعریق بیمار یا نشت از لوله

اقدامات لازم:

• بررسی شرایط محیطی و تهویه

• خشک‌کردن یا تعویض کاف

• استفاده دوره‌ای با زمان‌بندی مناسب 

□ توصیه‌های کلی برای تعمیر و نگهداری:

• استفاده فقط از قطعات یدکی اصلی یا تایید شده توسط شرکت سازنده

• انجام تست عملکرد دستگاه پس از هر تعمیر

• ثبت و گزارش کلیه تعمیرات در فرم نگهداشت تجهیزات پزشکی

• اگر دستگاه قابل تعمیر نیست، برای خروج از سرویس رسمی و جایگزینی آن برنامه‌ریزی شود 

□ نکته ایمنی مهم:

هیچ‌گاه نباید کاف معیوب یا دستگاه دارای خطای عملکرد برای بیمار استفاده شود. در صورت مشاهده هرگونه اختلال، دستگاه باید از مدار خارج و بررسی شود.

دوره آموزش تعمیر تجهیزات پزشکی

آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی

دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی

دوره آموزش تعمیرات تجهیزات بیمارستانی

دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی

دوره آموزش تعمیرات تجهیزات آزمایشگاهی

گروه سهند اولین مرکز آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در ایران

@sahandbme