بررسی ساختار و مشکلات دستگاه رادیولوژی دیجیتال
رادیولوژی دیجیتال چیست؟
رادیولوژی دیجیتال (Digital Radiography یا DR) نوعی تصویربرداری پزشکی است که از حسگرهای دیجیتال به‌جای فیلم‌های رادیولوژی سنتی برای تولید تصویر استفاده می‌کند. این فناوری باعث افزایش سرعت، دقت و کیفیت تصاویر شده و امکان پردازش و ذخیره‌سازی دیجیتال را فراهم می‌کند.
ساختار دستگاه رادیولوژی دیجیتال
• مولد اشعه ایکس (X-ray Tube):
• تولید پرتوهای X با عبور جریان الکتریکی از کاتد به آند.
• انرژی بالا برای نفوذ به بافت بدن.
• کنترلر (Control Console):
• برای تنظیم پارامترهایی مانند ولتاژ (kVp)، جریان (mA)، و زمان تابش.
• آشکارساز دیجیتال (Digital Detector):
• جایگزین فیلم سنتی.
• دو نوع اصلی دارد:
• Flat Panel Detectors (FPD): نوع مستقیم یا غیرمستقیم.
• CCD یا CMOS Sensors: در برخی مدل‌ها.
• حسگرها تصویر تابش‌شده را به سیگنال دیجیتال تبدیل می‌کنند.
• سیستم پردازش تصویر (Image Processing System):
• تقویت، بهینه‌سازی، فیلتر کردن و نمایش تصویر در کامپیوتر.
• ایستگاه کاری (Workstation) و PACS:
• برای مشاهده، ذخیره، بایگانی و انتقال تصاویر.
⚙️ نحوه عملکرد:
• تابش پرتو X به بدن بیمار.
• بافت‌های بدن پرتوها را با شدت‌های متفاوت جذب می‌کنند.
• پرتو باقی‌مانده به آشکارساز برخورد می‌کند.
• آشکارساز سیگنال‌های دریافتی را به تصویر دیجیتال تبدیل می‌کند.
• تصویر در کامپیوتر قابل مشاهده، تحلیل و ذخیره‌سازی میشود.
✅ مزایای رادیولوژی دیجیتال نسبت به آنالوگ
• سرعت بالا در تهیه تصویر.
• کاهش دوز اشعه دریافتی توسط بیمار.
• امکان بهبود تصویر با نرم‌افزار.
• ذخیره‌سازی و ارسال آسان از طریق شبکه (PACS).
• کیفیت تصویر بالاتر.
مشکلات رایج دستگاه و نحوه رفع آن:
در ادامه مشکلات رایج دستگاه رادیولوژی دیجیتال به همراه علت‌ها و راه‌حل‌های پیشنهادی یا تعمیرات آورده شده‌اند:
1. افت کیفیت تصویر (تار یا نویزدار)
علت‌ها:
• خرابی یا کاهش حساسیت در آشکارساز (Detector).
• کالیبراسیون نادرست.
• نویز الکترونیکی در سیستم.
• وجود گردوغبار یا آلودگی روی پنل.
تعمیرات و اقدامات پیشنهادی:
• بررسی و کالیبراسیون مجدد سیستم.
• تمیز کردن سطح آشکارساز با پارچه مخصوص و مواد غیرخورنده.
• تست آشکارساز و در صورت نیاز، تعویض یا تعمیر آن.
• بررسی اتصال کابل‌ها و سیستم زمین دستگاه.
2. دستگاه روشن نمی‌شود یا ارور برق می‌دهد
علت‌ها:
• مشکل در منبع تغذیه یا کابل برق.
• فیوز یا مدار محافظ آسیب دیده.
• نقص در برد اصلی یا پاور دستگاه.
تعمیرات:
• بررسی کابل‌ها و اتصالات برق.
• تعویض فیوز یا محافظ در صورت سوختگی.
• تست منبع تغذیه با مولتی‌متر و در صورت لزوم تعمیر یا تعویض پاور.
3. تصویر ایجاد نمی‌شود (تصویر سیاه یا سفید خالی)
علت‌ها:
• پرتاب نشدن اشعه X (خرابی تیوب).
• مشکل در تنظیمات کنسول (زمان تابش، kVp، mA).
• آشکارساز سیگنال را ثبت نمی‌کند.
تعمیرات:
• تست عملکرد تیوب با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری اشعه.
• بررسی و اصلاح تنظیمات دستگاه.
• چک کردن ارتباط بین تیوب و کنسول (کابل‌ها، سوکت‌ها).
• بررسی سلامت و عملکرد آشکارساز.
4. ارور نرم‌افزاری یا هنگ کردن سیستم
علت‌ها:
• مشکل در نرم‌افزار پردازش تصویر.
• پر شدن فضای ذخیره یا خرابی درایو.
• اختلال در اتصال شبکه با PACS.
تعمیرات:
• ری‌استارت سیستم و بروزرسانی نرم‌افزارها.
• پاک‌سازی حافظه و چک کردن هارددیسک.
• بررسی و اصلاح تنظیمات شبکه.
• در صورت لزوم نصب مجدد نرم‌افزار یا تماس با پشتیبانی سازنده.
5. انتقال تصویر به PACS انجام نمی‌شود
علت‌ها:
• قطع ارتباط شبکه یا تنظیمات نادرست IP.
• خرابی در سرور PACS یا درایورهای ارتباطی.
تعمیرات:
• بررسی تنظیمات شبکه (IP, Gateway, Port).
• تست اتصال با ابزار ping یا tracert.
• بررسی عملکرد سرور PACS و نرم‌افزار انتقال.
• در صورت نیاز، تماس با تیم IT یا پشتیبانی سیستم PACS.
6. تولید صدای غیرعادی از تیوب یا کولیماتور
علت‌ها:
• خرابی در بلبرینگ تیوب یا فن خنک‌کننده.
• اختلال مکانیکی در کولیماتور یا فیلترها.
تعمیرات:
• بررسی فن و بلبرینگ تیوب، در صورت نیاز تعویض.
• بررسی عملکرد مکانیکی کولیماتور.
• روان‌کاری یا سرویس دوره‌ای قطعات متحرک.
7. داغ شدن بیش از حد دستگاه
علت‌ها:
• تهویه نامناسب یا خرابی فن‌ها.
• استفاده مکرر و بدون استراحت از تیوب.
تعمیرات:
• بررسی و تمیز کردن مسیرهای تهویه.
• تست فن‌ها و تعویض موارد معیوب.
• رعایت زمان‌های مجاز بین دو تصویربرداری.
دوره آموزش تعمیر تجهیزات پزشکی
آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات بیمارستانی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات آزمایشگاهی
گروه سهند اولین مرکز آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در ایران
@sahandbme
