تست قند خون
دستگاه تست قند خون یا گلوکومتر یک وسیله پزشکی است که برای اندازه گیری قند خون بیماران مبتلا به دیابت یا مستعد دیابت مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه دارای کاربرد خانگی بوده و به راحتی توسط بیمار استفاده می شود. بیماران دیابتی باید بتوانند هر روز در کمترین زمان ممکن قند خون خود را اندازه بگیرند تا هم بتوانند بیماری خود را کنترل کنند و هم در صورت لزوم سریعا به پزشک خود مراجعه نمایند.
مناسب ترین زمان برای اندازه گیری قند خون در افراد مبتلا به دیابت، بلافاصله بعد از بیدار شدن و در حالت ناشتا است. هم چنین ممکن است توصیه شود میزان قند خون را حدود ۲ ساعت پس از صرف غذا که قند خون به حالت طبیعی برگشته است اندازه گیری نمایند. به این منظور از انواع دستگاه تست قند خون استفاده می شود. مواردی مانند اضافه وزن، سابقه خانوادگی، عدم داشتن فعالیت بدنی به میزان کافی، سن بالای ۴۵ سال و فشار خون بالا احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهند.
عملکرد دستگاه تست قند خون:
نحوه عملکرد دستگاه تست قند خون به این صورت است که یک قطره خون به کمک یک سوزن یا لنست مخصوص از دست بیمار خارج شده و بر روی یک کاغذ نواری شکل مخصوص که در دستگاه قرار داده می شود گذاشته شده و دستگاه میزان گلوکز موجود در خون بیمار را اندازه گیری می کند و بر روی یک صفحه نمایش دیجیتالی نشان می دهد. میزان خونی که بر روی نوار قرار می دهید در دستگاه های مختلف متفاوت است. این میزان بین ۳ تا ۱۰ میلی لیتر است. بهتر است دستگاهی که خریداری می شود برای اندازه گیری قند خون به مقدار کمی خون نیاز داشته باشد. سوزن و نوار تست قند خون یک بار مصرف بوده و باید پس از هر بار استفاده دور انداخته شوند. سطح نوارها به مواد شیمیایی ای آغشته شده که با خون واکنش می دهند.
برخی گلوکومترها به جای نوار، دارای دیسک های هستند که خون بر روی آن ها چکانده می شود و سپس دیسک در دستگاه تست قند خون قرار داده می شود. این دیسک ها معمولا چند بار مصرف هستند. بسته به نوع و مدل دستگاه، زمان اندازه گیری آن ها از ۵ ثانیه تا ۵ دقیقه می باشد. علاوه بر این برخی دستگاه ها دارای حافظه داخلی هستند و تعدادی از نتایج اندازه گیری شده را در خود ذخیره می کنند.
انواع تست قند خون:
دستگاه های گلوکومتر، به ۲ روش اندازه گیری را انجام می دهند:
• فتومتری: در این روش، یک منبع نور در دستگاه قرار داده شده است. گلوکز طی یک واکنش آنزیمی یه ماده رنگی تولید می کند. سپس از منبع نوری، نور با طول موج مشخص به نوار تست قند خون تابیده و توسط ماده رنگی جذب می شود. هرچه گلوکز بیشتر باشد ماده رنگی بیشتری تولید می شود. بنابراین نور بیشتری جذب شده و نور کمتری منعکس می شود. دستگاه مقدار نور منعکس شده را اندازه گیری می کند. هرچه مقدار نور منعکس شده کمتر باشد به معنی قند خون بالاتر است.
• الکتروشیمیایی: در دستگاه هایی که با این روش عمل می کنند، گلوکز با آنزیم واکنش اکسیدی انجام داده و الکترون تولید می کند. هرچه گلوکز بیشتر باشد الکترون بیشتری تولید می شود و بالعکس.
در دستگاه های دارای روش فتومتری، تمیز بودن دستگاه بسیار مهم است و تمیزی لنز دستگاه بر روی نتیجه تاثیر می گذارد. اما دستگاه های دارای سیستم الکتروشیمیایی چون به نور وابسته نیستند، تمیزی آن ها عاملی تاثیر گذار بر روی نتایج اندازه گیری شده نیست.
نکات مهم در خرید گلوکومتر:
نکته مهمی که هنگام خرید دستگاه تست قند خون باید به آن توجه کرد در دسترس بودن نوار آن است. در واقع هزینه ای که مصرف کننده هنگام خرید پرداخت می کند، عمدتا هزینه نوارها است به همین دلیل در بعضی از تبلیغات، خود دستگاه را رایگان اعلام می کنند. امروزه دستگاه های موجود در بازار دارای اندازه ی بسیار کوچک تر نسبت به دستگاه های قدیمی هستند و تقریبا به اندازه ی کف دست می باشند. این دستگاه ها قند خون را با سرعت بالاتری نسبت به دستگاه های قدیمی اندازه گیری می نمایند.
خرید دستگاه تست قند خون در بازار تجهیزات پزشکی ایران
حدود ۲۵ نوع دستگاه اندازه گیری قند خون در بازار تجهیزات پزشکی ایران وجود دارد که از مبان آنها می توان به برندهای زیکلاس مد، ایزی گلوکو، اکیومد و … اشاره کرد که تفاوت آن ها در عواملی مانند قیمت، دقت اندازه گیری، سرعت اندازه گیری، جنس سوزن و نوار تست قند خون و توانایی ذخیره ی نتایج اندازه گیری است. در بغضی از دستگاه ها چنان چه خون ناکافی به دستگاه وارد شود عدد اشتباه نشان نمی دهند و اعلام اشتباه می کنند تا بیمار دچار خطای اندازه گیری نشود.
