بررسی دستگاه لیزر در فیزیوتراپی

لیزر درمانی یا لیزرتراپی

به کارگیری لیزرتراپی شامل لیزرهای کم توان، با توان متوسط و پرتوان در درمان اختلالات سیستم عصبی-عضلانی-اسکلتی اخیرا بسیار مورد توجه محافل علمی در سطح دنیا قرار گرفته است.

کلمه لیزر Laser مخفف (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) بوده و به معنای تقویت نور بوسیله نشر تابشی تحریک شده می‌باشد.

اولین منبع لیزر در سال ۱۹۶۰ معرفی شد و از سال ۱۹۷۰ استفاده پزشکی از نور لیزر در جراحی‌ها و سایر رشته‌های پزشکی آغاز گردید. با پیشرفت دستگاهها و نیز افزایش دانش از اثرات لیزر بر ارگانها، امروزه استفاده از آن بعنوان یکی از شایعترین عوامل یا مودالیته های فیزیکی بکار گرفته شده محسوب شده و باعث انقلابی در درمان بیماریهای عضلانی-اسکلتی گردیده است.

لیزر درمانی بر اساس طول موج نور بکار گرفته شده و توان آن به انواع لیزر کم توان یا لیزر سرد که معمولا توانی کمتر از ۵۰۰ میلی وات و گاها تا ۱۰۰۰ میلی وات دارند و نیز لیزر با توان متوسط که معمولا قدرت خروجی بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میلی وات داشته و نیز لیزر پرتوان یا High Intensity که توان‌های بالاتر از ۵۰۰۰ میلی وات دارند تقسیم می‌شود.

لیزر تراپی با لیزرهای کم توان به نامهای مختلف از قبیل موارد زیر شناخته می‌شود:

LPLT (Low Power Laser Therapy)

LILT (Low Intensity Laser Therapy)

LLLI (Low Level Laser Irradiatiation)

MPLT (Mild Power Laser Therapy)

Cold Laser Therapy

امواج لیزری که فیزیوتراپیست از آنها برای درمان دردهای عضلانی استفاده می کنند به دو دسته کم توان و پرتوان تقسیم می‌شوند و طول موج‌هایی که از آنها در این دو دسته استفاده می‌شود با توجه به مشکل، محل و شرایط جسمانی بیمار بین 650 تا 1100 متغیر است.

به طبع هر چه مقدار طول موج افزایش پیدا کند، قدرت اشعه نیز بیشتر خواهد شد. این افزایش قدرت در روند درمان بافت‌های آسیب دیده بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

لیزر تراپی کم توان:

لیزر تراپی کم توان که اصطلاحا به آن cold گفته می‌شود همان طور که از معنای لغوی‌اش پیداست در آن قدرت و میزان اشعه نسبتا کم و حدودا 500 میلی وات است.  ازطول موج‌های کم توان (بین 600 تا 980 نانومتر) به دلیل قدرت پایینی که دارند عموما برای بازسازی بافت‌ها یا جراحی‌های جزئی استفاده می‌کنند.

اصطلاحا به لیزر تراپی کم توان LLLT گفته می‌شود. این تکنیک به دلیل قدرت پایینی که دارد هیچ گرمایی تولید نمی‌کند و خطر یا دردی هم برای شخص بیمار به همراه نخواهد داشت.

لیزر تراپی پرتوان:

از لیزر تراپی پر توان برای مواقعی استفاده می‌شود که نیاز ورود امواج به عمق بیشتری از پوست باشد، به همین دلیل نیازمند انرژی بیش از 500 وات خواهیم بود.

از آنجایی که میزان انرژِی این امواج نسبتا زیاد است و به عمق بیشتری از پوست هم نفوذ می‌کند، پس بهتر است پیش از هر اقدامی یک متخصص حاذق در این زمینه پیدا کنید تا دچار مشکل نشوید.

لیزر درمانی برای بازسازی بافت‌های آسیب دیده شدید و بهبود دردهای عمیق در جلسات کم و بالاترین سطح اثر درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این تکنیک درمانی بیشتر در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

آسیب‌های مفصلی

التهاب تاندون، رباط، غضروف

التهاب و دردهای حاد

تفاوت لیزر پر توان با لیزر کم توان چیست؟

لیزرتراپی با لیزرهای پرتوان (High Energy Laser Therapy) تخصصی‌تر از لیزرهای سرد بوده و استفاده از آن بایستی بجا و با دقت بیشتری صورت گیرد، تاثیرات درمانی این نوع لیزرها نیز سریعتر و بیشتر از لیزرهای سرد یا کم توان می‌باشد.

لیزر پر توان می‌تواند به نسبت لیزرهای پیشین یا همان لیزر کم توان به عمق بیشتری از بافت نفوذ یابد و انرژی بیشتری را به منطقه درمانی برساند و اثر بخشی بیشتر و دوره درمان کوتاهتری داشته باشد.

لیزرپرتوان ۲۴ برابر پرتوان‌تر از لیزرهای متداول و عمق نفوذ موثر آن بیش از ۴ سانتیمتر می‌باشد؛ درحالی که لیزر سرد یا کم توان عمق نفوذ موثر آن‌ها نیم سانتیمتر است و بیشتر در درمان‌های بافت‌های سطحی و کوچک می‌توانند سودمند باشند.

لیزر چه کارهایی انجام میدهد؟

مکانیسم اصلی اثر کلی لیزرها تا حدودی ناشناخته است ولی از تاثیرات شناخته شده آن می توان موارد زیر را نام برد.

مطالعات نشان داده است که چندین نوع فعالیت سلولی در اثر استفاده از لیزر تشدید می‌شود. از جمله ساختن پروتئین و آنزیمهای سازنده اسیدهای نوکلئیک، DNA (DNA ترانسکرپیتاز) و تشدید متابولیسم میتوکندری‌ها را می توان نام برد.

ترمیم یا پرولیفراسیون سلولها بعد از تخریب و رشد آکسون عصبی تخریب شده مثلا از طریق جوانه زدن یا Sprouting با لیزر درمانی دیده می شود.

تحریک پاسخهای ایمونولوژیک، کاهش درد و تشدید سرعت ترمیم زخم و افزایش سرعت بازسازی عصب‌ها از جمله اثرات دیگر لیزر می‌باشد.

اثرات کلی لیزرها، بخصوص لیزرهای پر توان را می توان شامل موارد زیر دانست:

اثرات فتوشیمیایی (Photochemical Effects)

اثرات فتومکانیکال (Photomechanical Effects)

اثرات فتوشیمیایی (Photochemical Effects)

اثرات فتوشیمیایی

شامل تاثیر بر میتوکندریها در اثر جذب بافتی و فعال کردن زنجیره اکسیداتیو، افزایش DNA،RNA ،ATP می شود. اینگونه تصور می‌شود که سیتوکروم‌ها در زنجیره انتقال الکترون قادرند طول موج مشخصی از لیزر را دریافت کنند.

انرژی امواج لیزری باعث می‌شود که این زنجیره سریعتر شده و تولید ATP و سنتز زنجیره‌های DNA و ساخت پروتئین با سرعت بیشتری انجام گیرد. این تغییرات در صورتی که از لیزرهای کم توان استفاده شود تا عمق ۴-۳ میلیمتر و با لیزرهای پر توان تا عمق ۷cm قابل مشاهده است.

اثرات فتومکانیکال (Photomechanical Effects)

اثرات فتومکانیکال بیشتر مربوط به لیزرهای پر توان با ایمپالسهای کوتاه و انرژی بسیار بالا صورت می‌گیرد و باعث ایجاد امواج Pressure wave و اثرات تحریکی روی بافتها شده و پرولیفراسیون سلولی را تحریک می‌کنند.

اثرات فتو حرارت (Photothermal Effects)

دردمای ۴۲-۴۰ درجه اثرات انالولیک ضد درد و ضد التهاب لیزرها ظاهر می‌شود.

انتقال انرژی به بافت بخصوص در لیزرهای پر توان می تواند دمای متوسط بافت را افزایش دهد. در دمای ۴۶-۴۲ درجه متابولیسم بافتی به صورت برگشت پذیر کاهش یافته و باعث مهار درد در بافت می‌شوند. ایجاد دمای بالاتر از ۴۶ درجه به قابل برگشت بافتی منجر شود.