بررسی ساختار و مشکلات و تعمیر و نگهداشت دستگاه الکتروکاردیوگراف:
دستگاه الکتروکاردیوگراف (Electrocardiograph یا ECG/EKG) یکی از تجهیزات مهم پزشکی است که برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب استفاده میشود. در ادامه، ساختار، مشکلات رایج، و نحوه تعمیر آن به‌صورت خلاصه و کاربردی توضیح داده میشود:
ساختار دستگاه الکتروکاردیوگراف :
الکترودها (Electrodes):
به پوست بیمار متصل می‌شوند (معمولاً روی سینه، دست و پا).
سیگنال الکتریکی قلب را دریافت می‌کنند.
کابل‌های رابط (Leads):
سیگنال‌ها را از الکترودها به مدار داخلی دستگاه منتقل می‌کنند.
معمولاً 3، 5 یا 12 لید دارند.
مدار تقویت‌کننده (Amplifier):
سیگنال‌های ضعیف قلب (چند میلی‌ولت) را تقویت می‌کند.
فیلترها (Filters):
نویز (مثل تداخل برق شهر، حرکت بیمار یا ماهیچه‌ها) را حذف می‌کنند.
مبدل آنالوگ به دیجیتال (ADC):
سیگنال‌های آنالوگ را به دیجیتال تبدیل می‌کند تا پردازش شوند.
واحد پردازش (Processor):
داده‌ها را پردازش کرده و نمودار ECG تولید می‌کند.
نمایشگر یا چاپگر (Display/Printer):
سیگنال ECG به‌صورت گراف روی صفحه یا کاغذ نمایش/چاپ میشود.
⚠️ مشکلات رایج دستگاه ECG :
-نویز زیاد یا سیگنال ضعیف:
علت: الکترودهای خشک، کابل معیوب، یا تداخل الکترومغناطیسی.
راه‌حل: بررسی اتصال الکترود، تعویض ژل، تست کابل‌ها، حذف منابع تداخل.
-عدم چاپ یا نمایش گراف:
علت: خرابی چاپگر یا LCD، اشکال در پردازنده.
راه‌حل: تست با کامپیوتر یا مانیتور خارجی، بررسی منبع تغذیه یا فلت‌ها.
-روشن نشدن دستگاه:
علت: مشکل در منبع تغذیه، باتری خراب یا مدار آسیب‌دیده.
راه‌حل: تست آداپتور/باتری با مولتی‌متر، بررسی فیوزها و برد تغذیه.
-خطای لید (Lead Off):
علت: قطع یا جدا شدن الکترودها یا خرابی کابل.
راه‌حل: بررسی اتصال لیدها، تست با کابل جایگزین.
-تغییر شکل سیگنال یا اعوجاج:
علت: فیلتر خراب، مشکل در تقویت‌کننده یا ADC.
راه‌حل: بررسی مدار با اسیلوسکوپ، تعویض آی‌سی‌های مشکوک.
نحوه عیب‌یابی و تعمیر :
1. بررسی اولیه
تست منبع تغذیه و باتری.
بررسی سلامت کابل‌ها و الکترودها.
2. تست عملکرد دستگاه:
استفاده از شبیه‌ساز ECG برای بررسی دریافت و نمایش سیگنال.
3. باز کردن دستگاه (در صورت نیاز) :
رعایت اصول ایمنی الکتریکی.
تست مدار تغذیه، فیلتر، تقویت‌کننده و پردازنده.
4. تعمیر یا تعویض قطعات:
استفاده از شماتیک مدار (در صورت موجود بودن).
تعویض خازن‌ها، آی‌سی‌ها، یا چاپگر معیوب.
نکات ایمنی در تعمیر :
همیشه دستگاه را از برق بکشید قبل از باز کردن آن.
از ابزار ضد الکترواستاتیک استفاده کنید.
تعمیر توسط تکنسین آموزش‌دیده انجام شود.
نگهداری صحیح دستگاه الکتروکاردیوگراف (ECG) باعث افزایش عمر مفید، کاهش خطا و حفظ کیفیت سیگنال میشود. در ادامه نکات کلیدی نگهداشت پیشگیرانه و روزمره را برای شما آورده‌ام:
نکات نگهداشت روزانه:
تمیز کردن دستگاه و الکترودها
پس از هر استفاده، سطح دستگاه و کابل‌ها را با دستمال نرم و مرطوب با الکل ایزوپروپیل 70٪ پاک کنید.
از مواد خورنده یا ساینده استفاده نکنید.
بررسی سلامت لیدها و کابل‌ها
روزانه از نظر پارگی، له‌شدگی یا قطعی چک شوند.
اتصالات باید محکم و بدون زنگ‌زدگی باشند.
خاموش کردن دستگاه بعد از استفاده
از روشن ماندن بی‌مورد دستگاه جلوگیری کنید تا عمر قطعات و باتری حفظ شود.
????️ نکات نگهداشت هفتگی / ماهانه:
بررسی عملکرد چاپگر یا مانیتور
اطمینان از کیفیت پرینت یا تصویر روی صفحه.
تمیز کردن رول حرارتی و غلطک‌ها (در مدل‌های پرینتر حرارتی).
تست دستگاه با شبیه‌ساز ECG (Simulator)
بررسی صحت سیگنال‌های دریافتی و نمایش‌شده.
تأیید عملکرد تمام لیدها.
کنترل سلامت باتری
باتری‌های داخلی (در مدل‌های پرتابل) باید تست و در صورت کاهش ظرفیت، تعویض شوند.
آپدیت نرم‌افزار (در مدل‌های دیجیتال)
در صورت داشتن درگاه USB یا اتصال شبکه، بررسی و نصب به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار دستگاه.
نگهداشت دوره‌ای (فصلی یا سالانه)
کالیبراسیون دستگاه
توسط تکنسین واجد شرایط، طبق دستورالعمل سازنده (معمولاً سالانه).
استفاده از سیگنال مرجع برای تنظیم دقت اندازه‌گیری ولتاژ و زمان.
بررسی داخلی قطعات
چک کردن بردها، اتصالات، و تمیز کردن گرد و غبار داخل دستگاه با دمنده.
بررسی فن و تهویه (در مدل‌هایی که فن دارند).
تست کامل ایمنی الکتریکی
بررسی نشتی جریان و اتصال زمین، مطابق با استاندارد IEC 60601.
نکات مهم در نگهداری :
-دستگاه را در دمای اتاق (۱۵ تا ۲۵ درجه) و دور از رطوبت زیاد نگهداری کنید.
-از قرار دادن دستگاه در معرض نور مستقیم خورشید یا منابع گرمایی خودداری کنید.
-هرگز کابل‌ها را نکشید یا نپیچانید؛ برای جمع کردن، آن‌ها را آزادانه بپیچید.
دوره آموزش تعمیر تجهیزات پزشکی
آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات بیمارستانی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی
دوره آموزش تعمیرات تجهیزات آزمایشگاهی
گروه سهند اولین مرکز آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در ایران
@sahandbme
