فشار خون توسط دستگاهی به نام فشارسنج اندازه گیری میشود که جز دستگاه های مهم پزشکی هستند. فشارسنج پزشکی تنوع بسیاری دارد اما سه نوع دستگاه فشار سنج جیوه‌ای، فشارسنج عقربه ای و دستگاه فشار سنج دیجیتال بیشتر مورد استفاده هستند ، که در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم.
فشارسنج جیوه‌ای:
فشار سنج جیوه‌ای دقیق ترین استاندارد را در اندازه‌گیری فشار خون دارد، روش کار این دستگاه به روش دستی (غیر اتومات) می‌باشد و در این دستگاه فشار خون توسط ارتفاع سطح جیوه درون لوله فشار سنج تعیین میشود. اگرچه فشارسنجهای جیوه‌ای، دقت بالاتری در تعیین فشارخون دارند ولی به علت خطرات بالای ناشی از جیوه امروزه کمتر کاربرد دارند.
فشارسنج آنروئید(عقربه‌ای):
فشار سنج عقربه‌ای بهترین جایگزین برای فشار سنج های جیوه ای در روش های دستی هستند زیرا که در این فشار سنج از جیوه و مایعات استفاده نشده و استفاده از آن بی خطر است و به همین خاطر جز رایج ترین نوع فشار سنج می‌باشد. فشارخون در این دستگاه توسط عقربه ی روی گوشی متصل به کاف مشخص میشود. همچنین لازم به ذکر است که برای بالابردن دقت اندازه‌گیری، بهتر است که به تنظیم و کالیبراسیون دستگاه‌های فشار سنج دقت کنید. فشارسنجهای آنروئید (عقربه ای) نیازدارند تا هر ۶ ماه کالیبره شوند
فشارسنج دیجیتال:
با پیشرفت علم دسته جدیدی از فشار سنج ها روی کار آمدند که به دلیل روش کار خودکار آن‌ها مورد استقبال همگان قرار گرفتند. استفاده از این دستگاه ها بسیار راحت تر از فشار سنج های دستی است و برای اندازه گیری فشار خون در خانه بسیار مناسب هستند و از طرف انجمن قلب آمریکا نیز برای استفاده خانگی پیشنهاد شده اند.
فشار سنج دیجیتال دارای دو نوع بازویی و مچی است که در این نوع از فشار‌سنج‌ها، لایه داخلی کاف با هوا پر می شود و به بازو (در فشار سنج بازویی) و یا مچ (در فشار سنج مچی) فشار وارد می کند. و با خالی کردن باد کاف ، تغییراتی در جریان خون اتفاق می‌افتد که باعث اندازه‌گیری فشار خون توسط دستگاه میشود معمولا در این دستگاه‌ها ضربان قلب نیز در کنار فشار خون اندازه‌گیری میشود و در نهایت روی صفحه نمایشگر دستگاه نمایش داده می‌شوند.
اندازه گیری فشارخون با دستگاه جیوه‌ای:
در این دستگاه فشارخون توسط جیوه اندازه گیری میشود. برای کار با این دستگاه می‌بایست:
پیچ مربوط به مخزن جیوه باز شود تا جیوه به درون لوله راه پیدا کند.دستگاه کاملا عمودی و صاف قرار گیرد و به آن ضربه وارد نشود زیرا بسیار حساس است.بازوبند باید متناسب به اندازه بازو بیمار و به درستی و نزدیک به دو الی سه سانتیمتر بالاتر از چین آرنج فرد بسته شود.با باد کردن کاف دور بازو و تغییر فشار هوا درون لوله فشار سنج سطح جیوه درون لوله تغیر می‌کند.فشار خون برابر با عددی است که در مانومتر همسطح با سطح جیوه قرار گرفته است.
نحوه گرفتن فشارخون با فشارسنج عقربه‌ای:
برای گرفتن فشارخون توسط فشار سنج عقربه ای می‌توان به دو روش عمل کرد در روش اول با استفاده از نبض دست و بدون گوشی پزشکی فشار قابل اندازه گیری است و در روش دوم برای دقت بیشتر از گوشی پزشکی استفاده میشود.
گرفتن فشارخون با فشار سنج عقربه ای توسط نبض دستکاف را همانند فشار سنج جیوه ای به دور بازو بیمار ببندید.دست خود را روی نبض بیمار قرار داده و کاف را با سرعت 10 میلی متر جیوه تا زمانی که دیگر نبض بیمار را حس نکردید باد کنید.تا 30 میلی متر جیوه دیگر نیز بعد از مرحله قبل به باد کردن ادامه دهید.کاف را با سرعت حدودا 5 میلی متر جیوه خالی کنید.زمانی که نبض بیمار را دوباره حس کردید عقربه ی فشار سنج نمایانگر فشار سیستولیک بیمار است.
گرفتن فشار با فشارسنج عقربه‌ای با گوشی پزشکی:
از این روش برای بالا بردن دقت اندازه گیری فشار سیستولیک و و اندازه گیری فشار دیاستولیک استفاده میشود.
همانند روش قبلی کاف را ببندید و سری گوشی پزشکی را در زیر لبه کاف روی شریان بازویی قرار دهید.فشار را تا جایی که نبض لمس نشود زیاد کرده و عقربه را مشاهده کنید.به عدد عقربه 30 میلیمتر جیوه اضافه کرده و کاف را تا این عدد باد کنید.به هنگام خالی کردن باد کاف به صدای ضربه (Korotkoff ) گوش دهید با شنیدن اولین صدای ضربه به عقربه نگاه کنید.عدد عقربه نمایانگر فشار سیستولیک می‌باشد.بعد از اتمام صدای ضربه زدن عقربه نمایانگر فشار دیاستولیک می‌باشد.
نکته: توجه داشته باشید که بهتر است در روش های دستی مانند فشار سنج جیوه ای و عقربه ای فشار از روی دو بازو گرفته شود.
اختلاف تا ۲ میلی متر جیوه در فشار دو بازو طبیعی است همچنین بهتر است دقت فشار سنج عقربه ای با مدل جیوه ای تنظیم شود و همچنین در صورتی که فشاراندازه‌گیری شده در فشارسنجهای جیوه ای و عقربه ای با یکدیگر بیش از ۴ میلیمتر جیوه تفاوت داشته باشند، نیاز است تا فشارسنج کالیبره شود.
نحوه گرفتن فشارسنج خون با فشارسنج دیجیتال:
فشار سنج دیجیتال همانگونه که ذکر شد دو نوع بازویی و مچی دارد که اصل کار فشار سنج در هر دوی آن‌ها مشابه است. در فشار سنج دیجیتال مچی می‌بایست مچ بند دستگاه را دور مچ و ۲ سانتی بالاتر از قوزک مچ بست و در مدل بازویی نیز کاف دور بازو و همانند روش های دستی بسته میشود. در هر دو دستگاه با زدن یک دکمه کاف شروع به باد شدن می‌کند و تا فشار ۱۹۰ میلیمتر جیوه باد میشود و بعد با خالی شدن باد فشار اندازه گرفته شده و روی صفحه نمایش دستگاه ظاهر میشود.
توجه داشته باشید که به هنگام اندازه گیری فشار نباید دست تکان بخورد و کاف و یا مچ بند باید روی پوست قرار بگیرند نه روی لباس فرد.
